Informacje - podstawowe pojęcia dotyczące prawnej kontroli metrologicznej
Uwierzytelnienie - poprzednio używana nazwa jednego z rodzajów kontroli metrologicznej. Obecnie w interesujących nas tematach zastąpiona przez legalizację pierwotną i ponowną.
Legalizacja pierwotna - legalizacja jaką ma obowiązek wykonać producent, upoważniony przez producenta podmiot lub importer urządzenia przed wprowadzeniem do obrotu. Legalizację pierwotną można wykonywać wyłącznie w okresie ważności decyzji zatwierdzenia typu urządzenia.
(legalizacji pierwotnej nie wykonuje się dla analizatorów spalin w Polsce w praktyce od 2015r)
Legalizacja ponowna - każda następna legalizacja. Legalizację ponowną można wykonywać do zakończenia użytkowania przyrządu. Obowiązek spoczywa na użytkowniku, a także serwisie urządzeń jeśli dokonuje napraw.
źródło - opracowanie włsne LP HAIK
Podstawowe pojęcia dotyczące obsługi serwisowej analizatorów spalin
Adiustacja ( potocznie błędnie nazywana kalibracją) - czynność serwisowa polegająca na ingerencji w układ pomiarowy analizatora w taki sposób aby odczyt wskazań możliwie najbardziej zrównać z wartościami użytego gazu wzorcowego. Czynność ta może być wymuszana przez analizator co pół roku, co rok lub wcale. Szczegóły na kartach poszczególnych analizatorów.
Czujnik tlenu (błąd O2) - czujnik czy też ogniwo elektrochemiczne jest podobne w działaniu do ogniwa występującego w bateriach. Tlen zawarty w powietrzu powoduje utlenianie się substancji zawartej w ogniwie co wytwarza mikronapięcie o wartości 7-13mV. Brak tlenu w pobieranej próbce zatrzymuje ten proces. Z wartości tego napięcia analizator odczytuje zawartość tlenu w spalinach. Czujniki tlenu wyczerpują się po ok 2-3 latach użytkowania. Proces zużycia ogniwa jest niezależny od pracy analizatora i przebiega nawet gdy analizator nie jest używany.
źródło - opracowanie włsne LP HAIK
Podstawowe pojęcia dotyczące metrologii prawnej
wzorcowanie/kalibracja - działanie, które w określonych warunkach, w pierwszym kroku ustala zależność pomiędzy odwzorowywanymi przez wzorzec pomiarowy wartościami wielkości wraz z ich niepewnościami pomiaru, a odpowiadającymi im wskazaniami wraz z ich niepewnościami, a w drugim kroku wykorzystuje tę informację do ustalenia zależności pozwalającej uzyskać wynik pomiaru na podstawie wskazania.
Uwaga 1 Efektem wzorcowania może być protokół, funkcja wzorcowania, wykres wzorcowania, krzywa wzorcowania, albo tablica wzorcowania. W niektórych przypadkach może ona składać się z poprawek lub mnożników poprawkowych wskazania wraz z towarzyszącą niepewnością.
Uwaga 2 Wzorcowania nie należy mylić z adiustacją układu pomiarowego, często mylnie nazywaną „samowzorcowaniem”, ani z weryfikacją wzorcowania.
Uwaga 3 Często za wzorcowanie uważany jest jedynie pierwszy krok wspomniany w powyższej definicji.
[OIML V2-200:2012, 2.39]
adiustacja układu pomiarowego adiustacja - zbiór czynności wykonanych przy układzie pomiarowym zapewniających, że wartościom wielkości, które mają być mierzone, odpowiadają prawidłowe wskazania
Uwaga 1 Wśród typów adiustacji układu pomiarowego wymienić należy: adiustację zera układu pomiarowego, adiustację przesunięcia i adiustację zakresu (czasem zwaną adiustacją wzmocnienia).
Uwaga 2 Adiustacji układu pomiarowego nie należy mylić z wzorcowaniem, które jest jej wstępnym warunkiem. Uwaga 3 Po adiustacji układu pomiarowego zazwyczaj musi on zostać poddany ponownemu wzorcowaniu. [OIML V2-200:2012, 3.11]
przyrząd pomiarowy - urządzenie służące do wykonywania pomiarów, użyte indywidualnie lub w połączeniu z jednym lub więcej urządzeniami dodatkowymi
Uwaga 1 Przyrząd pomiarowy, który może być używany pojedynczo jest układem pomiarowym.
Uwaga 2 Przyrząd pomiarowy może być przyrzą- dem pomiarowym wskazującym lub miarą materialną. [OIML V2-200:2012, 3.1]
wskazanie - wartość wielkości otrzymana z przyrządu pomiarowego lub układu pomiarowego
Uwaga 1 Wskazanie może być w postaci wizualnej lub akustycznej lub może zostać przesłane do innego urządzenia. Często wskazaniem jest położenie wskazówki na podzielni (przy wskazaniu analogowym), pokazywane lub drukowane liczby przy wskazaniu cyfrowym, wzór kodu przy wyjściu kodowym lub przyporządkowana wartość wielkości w przypadku miary materialnej.
Uwaga 2 Wskazanie i odpowiadająca wartość wielkości mierzonej niekoniecznie są wielko- ściami tego samego rodzaju. [OIML V2-200:2012, 4.1]
błąd wskazania - wskazanie minus wartość wielkości odniesienia
Uwaga Ta wartość bywa czasem nazywana wartością (umownie) prawdziwą wielkości. Patrz, jednakże, również OIML V2-200:2012, 2.12, Note 1)
największy dopuszczalny błąd pomiaru -największy błąd dopuszczalny granica błędu ekstremalna wartość błędu pomiaru, przy znanej wartości wielkości odniesienia, dopuszczona przez specyfikacje lub przepisy dotyczące danego pomiaru, przyrządu pomiarowego lub układu pomiarowego
Uwaga 1 Kiedy istnieją dwie wartości ekstremalne, stosowane są zazwyczaj terminy „największe błędy pomiaru” lub „granice błędu”.
Uwaga 2 Nie należy stosować terminu „tolerancja” do wyrażenia pojęcia ‘największy błąd dopuszczalny’. [OIML V2-200:2012, 4.26]
źródło - Międzynarodowy Słownik Terminów Metrologii Prawnej